Minitec

Hieronder treft u een portfolio aan van verschillende soorten maquettes en schaalmodellen, die ik door de jaren heen gemaakt hebt, zowel in loondienst als de afgelopen 12 jaar met Minitec. Ik heb de foto's gesorteerd op soort maquette, zodat u makkelijk een voorbeeld van een vergelijkbare maquette kunt vinden en zo inspiratie kunt opdoen voor uw eigen project. Zoals iedere maquettebouwer heb ook ik mijn eigen stijl en voorkeur voor bepaalde materialen en uitvoeringstechnieken. Dit neemt echter niet weg, dat ik altijd bereid ben tegemoet te komen aan specifieke wensen en ideeën, die klanten hebben voor hun eigen maquette.

Stedenbouwkundige of masterplan maquettes

Een stedenbouwkundige maquette is meestal gebouwd op schaal 1:1000 tot 1:500. Deze schalen zijn geschikt om de stedenbouwkundige opzet van een wat groter gebied op een globale manier weer te geven. De gebouwen worden als massieve blokjes (massablokjes) weergegeven, zonder ramen of fijne details. Om toch onderscheid tussen de projectbebouwing en de omgevende bebouwing te maken, wordt vaak met verschillende kleuren gewerkt. Soms wordt ervoor gekozen om bouwblokken van de omgeving als ‘plakken’ weer te geven, met de gemiddelde hoogte van de bebouwing. Afzonderlijke woningen binnen een dergelijk blok zijn dan niet te onderscheiden.

Tijdens het maken van een stedenbouwkundig ontwerp is de architectuur van de projectbebouwing nog niet exact gedefinieerd. Daarom lenen stedenbouwkundige schalen zich bij uitstek voor meer kunstzinnige maquettes. Zo kan er op een abstracte manier onderscheid gemaakt worden tussen geveldelen met grote glazen puien en geveldelen met kleine ramen. Je maakt dan slechts onderscheid tussen 'open' en 'dichte' delen door de combinatie van transparante en ondoorzichtige materialen. Ook kan je op een creatieve manier de verschillende lagen van gebouwen laten zien. Galerijen en balkons kan je bijvoorbeeld als dunne laagjes laten uitsteken, zonder daarbij ook de balustrades weer te geven. Een andere manier om een stedenbouwkundige maquette er aantrekkelijker uit te laten zien, is het inbouwen van verlichting. De blokjes van de projectbebouwing worden dan van gematteerd acrylaat vervaardigd.

Later, toen de digitale technieken hun intrede deden, werd het ook mogelijk om op schaal 1:500, raampjes en andere details weer te geven. Echter, zelfs met de modernste technieken stelt deze schaal toch paal en perk aan het weergeven van fijne details. Uitstekende delen zouden simpelweg te klein en kwetsbaar worden. Bovendien valt bij een kleine schaal een kleine onvolkomenheid, zoals een braampje of naadje meer op. Het aanbrengen van details zal dus ten koste gaan van de strakheid van de maquette.

Architectonische (of architectuur) maquette

Het doel van een architectonisch maquette is om de architectuur van een project of gebouw te laten zien. Geschikte schalen zijn 1:100 en 1:50. Als het gebouw erg groot is, kan 1:200 of 1:250 ook een goede optie zijn. Een kleine woning zou ook nog op 1:25 gemaakt kunnen worden, al vind ik deze schaal meer geschikt, als je ook een interieur met ontworpen meubels wilt weergeven.

Indien men alleen het exterieur van een gebouw wil laten zien, is het beter om voor de ramen gematteerd acrylaat of lexaan te gebruiken. Vooral bij grotere schalen. Je kunt dan niet naar binnen kijken, zodat je een ‘lege’ aanblik voorkomt. Bovendien hoeven de binnenwanden en vloeren dan niet allemaal te worden gemaakt, alleen die nodig zijn voor de stevigheid van het model.

Als men graag accessoires op de maquette wilt, dan zijn de Engelse modelbouwschalen 1:43 (O  schaal) en 1: 87 (HO schaal) ook een goede optie. Met name op schaal 1:87 zijn veel themafiguurtjes verkrijgbaar en op 1:43 is er van vrijwel elke personenauto wel een miniatuurversie te vinden. Bij grotere gebouwen zou 1:160 ook een optie kunnen zijn. Op de normale architectuurschalen is het aanbod van accessoires beperkt.

Architectonische maquettes met omgeving

Dit is eigenlijk een combinatie van bovengenoemde typen maquettes. Geschikte schalen zijn 1:400 en 1:300. Het voordeel van deze schalen is dat je een project vrij gedetailleerd in zijn directe omgeving kan laten zien. Je slaat dus eigenlijk twee vliegen in een klap. Het nadeel van dit soort maquettes is echter, dat de maquettes doorgaans vrij groot worden, als je meer van de omgevende bebouwing wilt laten zien. Op schaal 1:300 worden de massablokken van de omgeving met name kantoorgebouwen vrij kolossaal. Dit kost niet alleen veel materiaal., maar ze ogen ook te massief, wegens het ontbreken van details. Dit is minder opvallend bij een kleinere schaal. Als het project volledig omgeven is door bebouwing, kunnen de massablokken hiervan het zicht op het project behoorlijk beperken. Soms kiest men ervoor om de omgeving als lagere plakjes weer te geven of aan de belangrijkste kant afneembaar te maken.

Interieurmaquettes

Interieurmaquettes laten -  zoals het woord al zegt  - een interieur van een gebouw zien. Schalen geschikt voor interieurmaquettes zijn 1:50 en 1:25.  De focus ligt daarbij echt op het interieur en de indeling van het gebouw en minder op de buitenkant. Bij 1:25 ontbreekt meestal 1 gevel, zoals bij een poppenhuis en bij 1:50 is het dak af- en de vloeren uitneembaar. Indien u gebruik wilt maken van standaard meubilair en sanitair kunnen de Engelse poppenhuisschalen ook een goede keuze zijn, zoals 1:24 en 1:12. Op deze schalen zijn veel meubels te koop, met name op 1:12, hoewel meestal enigszins gedateerd en ‘victoriaans’ qua stijl. Slechts op zeer beperkte schaal zijn moderne interieurartikelen te koop. 1:50 is minder geschikt om meubels naar wens te laten maken. Op de architectuurschalen 1:50 en 1:25  is standaard meubilair en sanitair te koop van wit plastic.

Schetsmaquettes en maquettes op basis van schetsen

Schetsmaquettes zijn maquettes, die doorgaans door een architect zelf worden gemaakt als hulp bij het ontwerpen. De nadruk ligt uiteraard niet op de netheid van de maquette, maar op de snelheid, waarmee zij gemaakt wordt. Schuim, papier en karton zijn geschikte materialen. Zie de eerste vier foto’s. Deze maquettes zijn ideaal voor architecten om de ruimtelijkheid en de verhoudingen van een ontwerp te kunnen beoordelen. Ze zijn echter minder geschikt voor commerciële doeleinden, waarbij je ook met mensen te maken hebt, zonder architectonische of bouwkundige achtergrond.

Toen ik nog in loondienst werkte, heb ik veel maquettes gemaakt in een vroeg stadium van een project. Deze konden er niet al te schetsmatig (lees: slordig) uitzien, omdat ze een commercieel doel dienden. Desondanks was de informatie, die mijn collega’s verstrekten, meestal vrij summier. Soms waren er alleen maar handgetekende plattegronden en doorsneden en soms alleen maar een situatietekening en een perspectieftekening van hoe het zou moeten worden. Het werden meestal een soort driedimensionale 'impressies' van hoe een project eruit zou kunnen gaan zien. Ze werden vaak ingezet bij eerste presentaties, bijvoorbeeld aan gemeenten of grondeigenaren of bij prijsvragen, waarbij een ‘echte’ schetsmaquette waarschijnlijk te weinig overtuigingskracht zou hebben gehad.

De eerste vier foto’s zijn 'echte' schetsmaquettes, gemaakt van schuimkarton. De overige foto’s zijn van maquettes, die ik heb gemaakt op basis van een schetsontwerp of voorlopig ontwerp met handgemaakte schetsen en tekeningen van de architect.

Diorama's of museale maquettes

Het woord diorama heeft meerdere betekenissen, onder andere ‘kijkkast’, maar in deze context bedoel ik er sfeervolle maquettes mee, die dikwijls in musea worden aangetroffen. Meestal zijn ze bedoeld om bijvoorbeeld een historische gebeurtenis, zoals een veldslag of periode uit te beelden. Ook worden ze gebruikt om voorwerpen of opgezette dieren in een bepaalde setting weer te geven. De nadruk ligt meer op de sfeer in de maquette dan op de maatvoering en meestal wordt er vrij veel aandacht aan het landschap besteed. Soms is de achtergrond een schilderij of tekening, zoals je ook bij kijkkasten hebt.

Veel maquettebouwers vinden dat dit soort opdrachten in de ‘modelbouwhoek' thuishoren en beginnen er niet aan. Ik ben er altijd al een voorstander van geweest om een link tussen modelbouw en maquettebouw te leggen, om op die manier het beste van twee werelden te combineren: de sfeer van de modelbouw en de nauwkeurigheid van maquettes. Dit soort opdrachten zijn dus op mijn lijf geschreven. Op de pagina Over Minitec vindt u meer informatie over deze diorama's en op mijn Blog zal ik binnenkort een artikel plaatsen met detailfoto's ervan.